Faydalı Model Nedir?
Yenilik ve sanayiye uygulanabilirlik kritelerine uygun buluşların sahiplerine belirli bir süre ( 10 yıl ) ,bu buluş konusu ürünü üretme ve pazarlama hakkının tanınmasıdır. Bu belge incelemeli ve incelemesiz patentle sağlanan hukuki koruma ile eşdeğer bir hukuki koruma sağlamaktadır.
Bir Buluşun Faydalı Model Belgesi Verilerek Korunması İçin Taşıması Gereken Nitelikler
a-Yenilik : Faydalı model başvurusuna konu olan buluş başvuru tarihinden önce,Türkiye içinde veya dünyada herkesin ulaşabileceği şekilde yazılı veya başka bir yolla açıklanmış veya yöresel veya ülke çapında kullanılmış ise ,yeni değildir.
b-Sanayiye Uygulanabilir Olma : Buluş,tarım dahil sanayinin herhangi bir dalında üretilebilir veya kullanılabilir nitelikte ise,sanayiye uygulanabilir olduğu kabul edilir.
Hangi konular faydalı model belgesi verilerek korunmaz ?
Faydalı Model Başvurularının Değerlendirilmesi ile ilgili Prosedür
Türkiye'de patentlerin korunması 27 Haziran 1995' de yürürlüğe giren 551 sayılı Kanun Hükmündeki Kararname ile düzenlenmiştir. Faydalı model başvurularının değerlendirilmesinde izlenen prosedür ana hatlarıyla asağıdaki şekilde açıklanabilir.
Ön Araştırma
Faydalı model başvurusu öncesi, faydalı model istenen buluşun varsa benzerlerinin olup olmadığının Türk patent Enstitüsü kayıtlarından ve uluslararası patent veri tabanlarından araştırılması mümkündür.Başvurunun İncelenmesi ve Yayınlanması ise Faydalı Model başvuruları beyan esasına dayanan başvurular olup, herhangi bir araştırma ve incelemeye tabi tutulmazlar. Yapılan faydalı model başvuruları şekli şartlara uygunluk durumunda ilgili patent bülteninde yayınlanıp, 3 ay süreyle 3. kişilerin itirazlarına açılmaktadır.
İtiraz
Faydalı model başvurusunun ilanından itibaren 3 ay içerisinde,menfaati olan her kurum veya kişi faydalı model belgesi verilmesi için yapılan başvuruya gerekçe göstererek itirazda bulunabilir. Başvuru sahibi ,itirazın teblig edildiği tarihten itibaren 3 ay içerisinde ,itirazlara karşı gerekçeli görüşlerini ileri sürebilir veya itirazlar dikkate alınmadan belge verilemesini talep edebilir. Bu durumda itiraz sahipleri, ilgili mahkemelere iptal davası açma hakkına sahip olurlar. Yayın süresi içerisinde herhangi bir faydalı model başvurusu için itiraz hakkını kullanmamış olan 3. kişiler, yayın süresi dolduktan sonra da ilgili mahkemelere iptal davası açma haklarını kaybederler. Faydalı Model Belgesinden Doğan Hakkın Süresi ,Faydalı model belgesi ile kazanılan hakkın koruma süresi başvuru tarihinden itibaren 10 yıl olup , bu süre uzatılamaz.
Faydalı Model Belgesinden Doğan Hakkın Kapsamı
Faydalı model konusu ürünün üretilmesi, satılması, kullanılması veya ithal edilmesi veya bu amaçlar için kişisel ihtiyaçtan baska her hangi bir nedenle olursa olsun elde bulundurulması , Faydalı model konusu olan usulün kullanılması , Kullanılmasının yasak olduğu bilinen veya bilinmesi gereken usul patentinin kullanılmasının üçüncü kişiler tarafından başkalarına teklif edilmesi , Faydalı model konusu usül ve doğrudan doğruya elde edilen ürünlerin satışa sunulması veya kullanılmas veya ithal edilmesi veya bu amaçlar için kişisel ihtiyaçtan baska her hangi bir nedenle olursa olsun elde bulundurulması,
Model Belgesi Alınmasından Sonra Belgenin Geçerliğinin Korunması; Faydalı model belgesinin geçerliliğini sürdürebilmesi için her sene başvuru tarihinden önce yıllık vize ödemelerinin yapılması gerekmektedir. Yıllık vize ödemelerinin başvuru tarihine denk gelen süre içerisinde yapılmaması durumunda, ek bir ücretle beraber başvuru tarihinden sonraki 6 ay içerisinde de yapılması mümkündür. Bu süre içerisinde de yıllık vize ödemeleri yapılmazsa, faydalı model geçerliliğini yitirir.
Faydalı Model Başvurusu; Uluslar arası faydalı model tescili ile ilgili Türkiye’nin taraf olduğu her hangi bir anlaşma olmadığı için, faydalı model tescilleri her ülkenin kendi mevzuatlarına göre bireysel başvuru şeklinde yapılmaktadır.
